Month: November 2020

ժողովրդական բանահյուսության վիպերգական ժանրերից մեկը, որի մեջ գերբնական ու չափազանցված ձևով ատադարնում է հնագույն ժողովուրդների կյանքի կարևորագույն դեպքերը, աշխարհին վերաբերվող մարդկանց պատկերավորումը և ըմբռնելությունը: Առասպելների փաստում հիմնականում ընկած են եղել տվյալ  ժողովրդի կյանքում տեղի ունեցած իրական դեպքերը, սակայն բնության դեմ դեռևս անզոր մարդն իր մտածողությամբ կերպարանքները բացատրել են որպես աստվածների և ոգիների գերբնական ուժի արտահայտություն։  Այդ պատճառով էլ իրական ապացույց ունեցող դեպքերի ու հերոսների պատմությունն ի սկզբանե ընդունել է չափազանցված և գերբնական բնույթ։ Չնայած դրան առասպելներն օգնում են որոշակի պատկերացում կազմելու հնագույն ժողովուրդների հատկապես նախագրային շրջանի պատմության վերաբերյալ։ Մովսես Խորենացու «Հայոց պատմության» շնորհիվ պահպանվել է և մեզ են հասել հայ ժողովրդի ստեղծած՝ «Հայկ և Բել», «Արա Գեղեցիկ և Շամիրամ», «Վահագնի ծնունդը», «Տորք Անգեղ» առասպելները։

Լեգենդ

Լեգենդը ավանդազրույց է, որի հիմքում ընկած է հրաշքը։ Հրաշապատումն ընդգրկում է դեպքերը և հերոսներին։ Լեգենդը շատ նման է առասպելին, սակայն նրանք տարբեր են իրարից։ Առասպելի հիմքում ընկած է պատմական որևէ փաստ, ինչը հենց սկզբից ստանում է գերբնական տեսք։ Ժամանակի ընթացքում այդ իրական հիմքը աստիճանաբար մթագնում է:

1. Учусь наблюдать

  Я тихо иду по тропе. Я наблюдаю за жизнью ж лесу. Вот с дерева на дерево прыгнула белка. Над елью кружили клесты. Дятел стучал по коре сосны. В дупле дуба гнездо у совы. Под землей у березы нора  крота.

2. Составьте предлоги с данными выражениями

  Из школы пришол Артур.

У товарища ест телефон.

В пенале ест ластик.

С завода пришол мои папа.

Без пальто холодна.

  Над березой скрижается золота.

По Москве ходил Арпи.

У медведя ест дом.

Про лисицу говорит все.

Для посуды ест посудамойка.

  Об отце ест конфета.

У картины нарисовона собака.

Из магазина мама купил сладости.

С тетрадью скрижается поук.

Я пошла за ягодами

Под осинои очен кросива.

  В субботу я пошла бабуше.

В феврале я пришла с бабушке

Для коровы ест трова

На дорогу я попил водички.

До октября я ела клубнику

Без сахара я не попю чаи

Աշխարհի խոշոր բարձրադիր լճերից մեկը Հայոց աշխարհի կապտաչյա գեղեցկուհին` հնում այս լիչը կոչվել է <<Գեղամա ծովակ>>: ծովի մակարդակից մոտավորապես 1800-2000 մետր բարձրության վրա է, գտնվում է  Գեղարքունիքի մարզում: Սևանա լիճն ունի քաղցրահամ ջուր, այն բաղկացած է երկու մասին՝ մեծ Սևան և փոքր Սևան: Լիճն օրվա ընթացքում փոխում է իր գույնը անընդհատ`շողալով ադամանդե բազմագույն գույներով: Այն հատվածներում, որտեղ կապտականաչը ավելի մուգ երանգով է , այդ հատվածում ավելի խորն է: մի քանի կրոնավորներ Վանից գալիս են այստեղ և լճի մեջ տեսնելով գեղեցիկ կղզին և հոգեպարար լռությունը` բացականչում են: «Սա է Վան»: Այսինքն` մեզ համար լավ բնակվելու տեղ է: Այդպես են կղզին և լիճը անվանելանունը: Իսկ մեկ ուրիշ զրույց պատմում է, որ շատ հին ժամանակներում չքնաղ ու կապուտաչյա մի գեղագանգուր ու քաջ հսկա էր ապրում: Նա վաղ առավոտյան արթնանում էր, վերցնում էր իր մեծ նիզակն ու մտնում լիճը: Նա քաջ լողորդ էր և օրվա մեծ մասն անցկացնում էր լճի ջրի մեջ: Այդ հսկան` Սևանը, հսկում էր ամենուր և անսպասելի հայտնվում էր ափերում որտեղ թշնամի էր երևում: Հայկազուն հսկայի անունով է լիճը կոչվեց «Սևան»: Գոյություն ունի նաև լճի անվանման ծագման ևս մեկ ավանդություն: Սևանա լճի տեղում առաջ ցամաք է եղել՝ անտառապատ բլուրներով, ծաղկավետ դաշտերով ու բերրի վարելահողերով։ Գյուղին մոտիկ մի բլուր կար որի տակ եղել է մի ջրառատ աղբյուր, որից ջուր վերցնելիս գյուղացիները հանում էին ակունքի/ սկզբնակետ, որտեղից բխում է աղբյուրը/ մեծ փակիչը և զգուշությամբ հարմարեցում տեղում։ Մի օր գյուղի հարսներից մեկը ջրի է գնում աղբյուրը, հանում է փակիչը, կուժը լցնում է ջուր ու գալիս տուն՝ մոռանալով փակել ակունքը։ Ջուրը թափվում է, ծավալվում չորս կողմ, երբ հասնում է տնակներին, բնակիչները փախնում են, ասելով «Քար դառնա ով բաց է թողել ակունքը»։ Ջուրը թափվում է, ծավալվում չորս կողմ, երբ հասնում է տնակներին, բնակիչները փախնում են, ասելով «Քար դառնա ով բաց է թողել ակունքը»։ Եվ մոռացկոտ հարսը քարանում է, իսկ ջուրը անընդհատ թափվում է գոյացնում Սևանա լիճը, որի երեսից հազիվ վեր է բարձրանում քարացած հարսի գլուխը։

1. Թռչնորս, ով,  օդանավակայան, բարձրորակ, ոլեյբոլ, կրկնօրինակ, հայորդի,  մեղմորոր, չօգնել, գիշերօթիկ, կիրակնօրյա, անորակ, ոսկեզօծել, ջրօրհնեք, այսօրինակ,  հանրօգուտ, ովքեր, ոդիսևս, միջօրե, տափօղակ,  անօգնական, կիրակնօրյա, շտապօգնություն, բնօրրան, օրեցօր, հանապազօրյա, ցածրորակ, ոհմակ, ոլտ, արծաթազօծ, փոխօգնություն:

2. Հակաօդային, օազիս, որսորդ, չարորակ, օբյեկտ, ոսկեզօծել, օդերևութամաբական, օրըստօրե, օրացույց, որթ, որձ, օձ, օձագալար, օձիք, ամենաորակյալ, Որմիզդուխտ, հայորդի, արջորս, ջրօրհնեք, ոլգոգրադ:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ինչո՞ւ Աֆրիկայի ներքին շրջանները մինչև 1850- ական թվականները դեռևս անհայտ էին մնում եվրո­պացիների և ասիացիների համար:

Այս մայրցամաքի ներքին շրջաններին աշխարհը ծանոթացավ եվրոոպացիների միջոցով, հիմնականում 1850-ական թվականներից  կատարված հետազոտությունների արդյունքում:

• Ի՞նչ իրադարձություններ և պայմաններ խթանեցին Աֆրիկայի ներքին շրջանների ուսումնասիրություննե­րին:

մայրցամաքի բարձրադիր ափերը, նրա կենտրոնական շրջանների խոնավ ու տոթ օդը, դժվարանցանելի անտառները բնական արգելքներ են հանդիսացել Աֆրիկայի Ներքին շրջանների հետազոտման հարցում:

• Դասընկերոջդ հետ քննարկի՜ր, թե ինչ դրական և բացասական հետևանքներ ունեցան Աֆրիկայի ներքին շրջանների ուսումնասիրությունները:

Հետաքրքիր է, որ այս շրջաններից հարավ ընկած է աշ­խարհի ամենամեծ անապատը՝ Սահարան՝ իր անծայրածիր և անան­ցանելի անապատային ավազներով:

Աֆրիկայի ներքին շրջանները հետազոտել են շատ ճանապարհորդներ, արշավախմբեր, որոնցից առանձնանում են անգլիացի հետազոտող Դավիթ Լիվինգստոնի գլխավորած արշավախմբի  30 տարի կատարած ուսումնասիրությունները:

Ձկնիկն առվին խուտուտ տվեց,
Եվ առուն՝ պարզ ու անբիծ
Քրքջալով ուշաթափվեց
Ու ձորն ընկավ քարափից…
Զարկվեց քարին, ուշքի եկավ,
Շուրջը նայեց կասկածով
Եվ մի կապույտ ժպիտ շուրթին՝
Ճամփա ընկավ դեպի ծով:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1.Արձակ պատմիր բանաստեղծությունը:

Ձկնիկն խուտուտ է տալիս առվին, ուշաթափվում ընկնում ու գլուխն խփում

քարին, հետո ուշքի է գալիս և ժպտալով գնում դեպի ծով:
2.Ինչպիսի՞ն էր առուն. պատմիր նրա մասին:

Պարզ ու անբիծ էր:
3.Հորինիր վերնագիր բանաստեղծության վերաբերյալ:

                                      Ձկնիկն ու առուն
4.Ինչպե՞ս կնկարազարդիր բանաստեղծությունը, պատմիր:

Այս նկարի մեջ ամպերն և արևը շատ էին զարմացել որ ձկնիկը խուտուտ տվեց ամպին, նույնիսկ երկու գեղեցիկ ծաղիկներն էլ են զարմացել:

5.Հորինիր երկխոսություն ձկնիկի և առվի միջև:

Առու-Բարև ձկնիկ,

Ձուկ-Բարև առվիկ,

Առու-Ինչպես ես ՞

Ձուկ-Լավ, դու ՞

Առու-Լավ, այսօր երեկոյան պրոց գալու ես.

Ձուկ-Այո,

Առու-Շատ բարի, մինչ երեկո, ցտեսություն,

Ձուկ-Ցտեցություն.

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ է հարթավայրը:

Հարթ և անհարդ տարածություները կոչվում են հարթավայրեր:

2. Ի՞նչ է բլուրը:

Հարթավայրերի բարձր տեղամասերը կոչվում են բլուրներ:

3. Ի՞նչ է լեռը և ինչո՞վ է տարբերվում բլրից:

Լեռները նման են բլուրներին, բայց շատ ավելի բարձր են:                  Տարբերվում են բարձյությամբ

4. Ի՞նչ մասեր ունեն բլուրը և լեռը:

Լեռներըն և բլուրներըն ունեն ստորոտներ, լանջեր և գագաթներ:
5. Ինչո՞վ են առանձնահատուկ լեռնահովիտները:

Լեռնահովիտներում մարդիկ կարողանում են ապրել և մշակել տարբեր բույսեր:

6. Ինչո՞վ են զբաղվում մարդիկ հարթավայրերում և լեռներում: Պատմիր ձեր բնակավայրում ապրող մարդկանց զբաղմունքների մասին:

Մարդիկ հարդավայրերում և լեռներում ապրում, մշակում են բույսեր և զբաղվում անասնապահությամբ:

Մեր բնակավայրում նույնպես մարդիկ զբաղվում են անասնապահությամբ, բույսերի մշակումով և առեվտրով:  

– Когда был концерт. В пятницу?
– Нет, вечером.

•  вечером
•  вечер
•  вчера

2. 

Купи мне, пожалуйста три яблок.

•  яблока
•  яблоко
•  яблок

3. 

Кто взял мою книгу?

•  взяла
•  взял
•  взяли

4. 

Барселона находится в Испанию.

•  в Испании
•  из Испании
•  в Испанию

5. 

Извините, я был болен, поэтому я не пришёл на урок.

•  что
•  потому что
•  поэтому

6. 

Наташа, где ты была?

•  где
•  куда
•  откуда

7. 

Они идыт сегодня в кино.

•  идёт
•  идём
•  идут

8. 

Моя мама работает учительницей.

•  учительница
•  учительницей
•  учительницу

9. 

Сегодня на улице солнце, и холодно.

•  но
•  а
•  и

10. 

Утром мы были на цтадионе.

•  со стадиона
•  на стадионе
•  на стадион

11. 

– Привет! Ты куда?
– Я иду магазин.

•  пойду
•  иду
•  хожу

12. 

Когда я еду в метро, я буду слушат музыку.

•  буду слушать
•  слушал
•  слушаю

13. 

Я люблю заниматься спортом.

•  заниматься
•  учиться
•  учить

14. 

Я уже посматрел этот фильм.

•  буду смотреть
•  посмотрел
•  посмотрю

15. 

Она сказала, поэтому немного опоздает.

•  поэтому
•  потому что
•  что

16. 

Я был в этом музее. Там интересно.

•  интересный
•  интересно
•  интересное

17. 

• Ты не знаешь, чей этот журнал?
•  чья
•  чей
•  чьё

18. 

Мы не пошли в парк, потому что была плохая погода.

•  поэтому
•  потому что
•  что

19. 

Я люблю читать английские журналы.

•  английский
•  английские
•  английское

20. 

Мой друг любит читать, а я люблю книги.

•  и
•  а
•  но

21. 

У тебя новый сумка ?

•  сумка
•  зонт
•  пальто

22. 

Эта экскурсия был вчера.

•  была
•  был
•  будет

23. 

Он приехал утром.

•  утро
•  утром
•  утра

24. 

Нина сегодня больны.

•  больна
•  больны
•  болен

25. 

Он поздно пришёл с работы домой.

•  на
•  с
•  из

26. 

Наташа – моя сестра.

•  моя сестра
•  моей сестрой
•  мою сестру

27. 

Он два года учит немецкий язык.

•  немецкий язык
•  немецкий
•  по-немецки

28. 

Мне очень понравилась эта книга.

•  эту книгу
•  этой книги
•  эта книга

29. 

Я люблю читать книги о спорте.

•  о спорте
•  в спорте
•  со спортом

30. 

Летом я был в Грецию.

•  в Греции
•  в Грецию
•  из Греции

31. 

Лена ждала подругу на остановке.

•  подругу
•  подруга
•  подруге

32. 

Извини, но это мой словарь.

•  мой
•  моя
•  моё

33. 

Извини, я забыл книгу.

•  книга
•  книгу
•  книгой

34. 

Пожалуйста, вот наши билеты.

•  книга
•  словарь
•  билеты

35. 

Попроси Борису помочь тебе.

•  Бориса
•  Борис
•  Борису

36. 

Мы говорили о музыке.

•  в музыке
•  о музыке
•  музыку

37. 

Можно открыть окно ?

•  окно
•  окна
•  окну

38. 

Мне, пожалуйста, мясо с салатом.

•  в салате
•  из салата
•  с салатом

39. 

Дай мне, пожалуйста, ручку.

•  мне
•  меня
•  мной

40. 

Он уже пришёл в школы.

•  в
•  из
•  на

41. 

Ты можешь меня сфотографировать?

•  мне
•  мной
•  меня

42. 

Мы были в кафе.

•  с
•  в
•  на

43. 

Саша сказал, когда он приедет?

•  когда
•  кому
•  куда

44. 

Извините, как вас зовут?

•  Вас
•  Вам
•  Вы

45. 

В субботу мы ходили в зоопарк.

•  из зоопарка
•  в зоопарке
•  в зоопарк

46. 

Здравствуйте! Меня зовут Лена.

•  Лена
•  Лены
•  Лену

47. 

Как называется этот балет?

•  это
•  этот
•  эта

48. 

В прошлом году мы ехали в Петербург.

•  ехали
•  ездили
•  ходили

49. 

Мы отдыхали два месяц.

•  месяца
•  месяцев
•  месяц

50. 

• Мари приехала из Парижа.
•  приехала
•  поехала
•  ехала

51. 

Гюнтер Грасс – по-немецки писатель.

•  по-немецки
•  немецкий
•  немецкий язык

52. 

• Он сейчас учится  в гимназию.
•  в гимназии
•  из гимназии
•  в гимназию

53. 

Он уже написал мне два письма.

•  будет писать
•  написал
•  пишет

54. 

В Москве много театров.

•  театрами
•  театров
•  театра

55. 

Твои очки лежат на столе.

•  на стол
•  со стола
•  на столе

56. 

Сегодня на уроке нет Антона.

•  Антону
•  Антон
•  Антона

57. 

Завтра у нас экзамен.

•  нам
•  у нас
•  мы

58. 

Пойдём со мной на концерт!

•  с концертом
•  на концерте
•  на концерт

59. 

Это журналы, на концерт дал мне Миша.

•  который
•  которые
•  которая

60. 

Что мы подарим Веру?

•  Вере
•  Вера
•  Веру

61. 

Я забыла, какая сегодня число?

•  какие
•  какая
•  какое

62. 

Я поеду на экскурсию с подругой.

•  о подруге
•  с подругой
•  у подруги

63. 

– Марк англичанин?
– Нет. Он в Америке.

•  в Америку
•  из Америки
•  в Америке

64. 

Макс опоздал на урок.

•  на уроке
•  на урок
•  с урока

65. 

Нина хочет стать журналистом.

•  журналист
•  журналистом
•  журналиста

66. 

Мы встретили ему в метро.

•  он
•  ему
•  его

67. 

Эта песня очень нравится Наташу.

•  Наташу
•  Наташа
•  Наташе

68. 

Пётр позвонил Ольге и пригласил её в гости.

•  пригласит
•  пригласил
•  приглашает

69. 

Запомни мой адрес.

•  моего адреса
•  мой адрес
•  моему адресу

70. 

• Сейчас в пять часов. Антон придёт в шесть.
•  в пять часов
•  пять часов
•  пяти часов

1. Տվյալ արմատներով կազմեք  ՊԱՐԶ ԱԾԱՆՑԱՎՈՐ բառեր:

 Գիր-գրիչ, գիրք

Տուն-տնակ, անտուն

Երգ-երգչուհի, երգիչ, երգարան

Գլուխ- անգլուխ, գլխավոր

Միս- մսեղեն, մսոտ

2.  Առանձնացրեք այն բառը կամ բառերը, որոնք Ա հոդակապ չունեն:

Մեծամիտ, դիմախաղ, մարդամոտ, գինեգործ, այգեպան, մորեղբայր, որդեկորույս:

3. Սյունյակներով գրեք պարզ, բարդ, և բարդ ածանցավոր բառերը:

Երկգլխանի, մարդաբոյ, հոգեմաշ, անմարդաբնակ, կարիճ, շնագայլ, անմարդաբնակ դասացուցակ, տետր, նրբատաշ, ստեղնաշար, դասագրքային, եկեղեցի:

Պարզ	Բարդ	Բարդ ածանցավոր
Կարիճ	Մարդաբոյ	Անմարդաբնակ
տետր	Հոգեմաշ	Դասագրքային
եկեղեցի	Շնագայլ	Երկգլխանի
	Նրբատաշ	Դասացուցակ
	Ստեղնաշար

4.Միացրու համապատասխան արմատները և նոր բարդ բառեր կազմիր:

Շուն Մռայլ Արդար Մայր Դաս Ծաղիկ Ջուր

Ձուկ Դեմք Միտք Քաղաք Մատյան Զարդ Ամբար

Ամեն, ամեն ինչ ոսկեզօծվել է,
Ոսկի են թվում տերև ու ճյուղ,
Ուր որ նայում ես, դեղին բոցեր են,
Դեղին հրդեհ է և դեղին ծուխ:
Ջրվեժը, առուն, ծառը, ծտերը
Աշնան քամուն են ծափահարում:
Քամին է այս ծով գանձերի տերը,
Այս ոսկու տերը՝ մեծահարուստ:

• Հարցեր և առաջադրանքներ
• Ինչպե՞ս ես հասկանում հետևյալ պատկերը. «Ջրվեժը, առուն, ծառը, ծտերը Աշնան քամուն են ծափահարում»:

Այսինքն աշնան քամուց ամեն ինչ խառնվում է իրար:

• Ո՞ր պատկերն է քեզ ավելի շատ դուր գալիս: Պատասխանդ հիմնավորի՛ր:

         Ջրվեժը, առուն, ծառը, ծտերը Աշնան քամուն են ծափահարում

• Ինչո՞վ է աչքի ընկնում բանաստեղծությունը՝ գույնո՞վ, ձայնո՞վ, թե՞ շարժումով: Դո՛ւրս գրիր այն տողերը, որտեղ «գույն» կա:

 Ուր որ նայում ես, դեղին բոցեր են,
Դեղին հրդեհ է և դեղին ծուխ:

• Պատմի՛ր բանաստեղծությունը:

Բանաստեղծությունը աշնան մասին: Աշնան բոլոր տերևները դեղնում են և դառնում են ոցկեզօծ:

• Նկարի՛ր բանաստեղծությունը, ձայնագրի՛ր և ֆիլմ պատրաստի՛ր: